2.1 Streven naar passende huisvesting voor bewoners en woningzoekenden

Samen met onze partners staan we voor de opgaven zoals die in de Woonvisie zijn geformuleerd. We streven naar een woningvoorraad in 2040 die voor 35% uit sociale huurwoningen en voor 25% uit woningen in de middencategorie. Met de maatregelen en middelen uit het Coalitieakkoord uit 2022 zet Utrecht o.a. deze ambitie nog meer kracht bij. Utrecht wil de beweging maken van woningmarkt naar volkshuisvesting. Wij zetten in op een duurzame woningbouwproductie, met betaalbaar wonen als belangrijk uitgangspunt. Wij stimuleren en faciliteren het woningaanbod voor sociale-, middeldure huur en betaalbare koop ten behoeve van verschillende doelgroepen in woonmilieus die passen bij onze stad. In 2022 is - samen met partners – gewerkt aan o.a. de volgende dossiers:

• Taskforce Tijdelijke Woningen
• Stadsakkoord Wonen
• Actualisatie Stedelijke Prestatieafspraken
• Aanpassing Actieplan Middenhuur
• Uitwerking Actieplan Betaalbare Koop
• Uitwerking Actieplan Studentenhuisvesting
• Huisvesting kwetsbare groepen
• Uitvoering Actieplan (T)huis voor ouderen
  

Stadsakkoord Wonen

In het Stadsakkoord Wonen uit 2019 hebben de partners op de Utrechtse woningmarkt wederkerige en langjarige afspraken gemaakt, gericht op een betere balans in de woningmarkt. In 2022 zijn, net als de jaren ervoor, samen met partners in de kopgroep, diverse actuele thema’s besproken en de kansen en dilemma’s daarbij. Voorbeelden van onderwerpen zijn de evaluatie van het Actieplan Middenhuur, de Woondeal en de boodschap die de Stadsakkoord-partners hebben meegegeven aan het nieuwe stadsbestuur.
In de aanloop naar de nieuwe bestuursperiode is de organisatie van het Stadsakkoord Wonen en het DNU-netwerk geëvalueerd. Op basis van de evaluatie-uitkomsten en de wensen van het huidige bestuur gaat een verkenner aan de slag om de samenwerking tussen gemeente en (markt)partijen voor de komende jaren vorm te geven.

Prestatieafspraken
We zijn in 2022 van start gegaan met de actualisatie van de Stedelijke Prestatieafspraken voor de periode 2022 t/m 2026. De afspraken zijn gericht op het vergroten van de sociale voorraad, betaalbare woonlasten, verduurzaming van de woningvoorraad, zorgen voor kwalitatief goede woningen, het goed huisvesten van aandachtsgroepen en werken aan leefbare en veilige wijken. In de prestatieafspraken worden diverse ambities van het coalitieakkoord opgenomen. Ook is gewerkt aan een verbeterde samenwerking met de corporaties en huurders door de overlegstructuren en monitoring aan te passen. Samen met corporaties zijn productieoverleggen gevoerd, gericht op het versnellen van sociale productie en het wegnemen van vertragende factoren in de planvorming.

Middenhuur  
Op basis van de evaluatie van het Actieplan Middenhuur zijn de voorwaarden van het actieplan in het voorjaar van 2022 aangepast en vastgesteld door de gemeenteraad. Per 1 mei 2022 worden de aangepaste voorwaarden toegepast op nieuwe projecten.

Betaalbare koop  
Op 18 maart 2022 is op grond van besluitvorming door de gemeenteraad de opkoopbescherming in werking getreden. Hiermee worden de kopers van alle woningen met een WOZ-waarde tot € 440.000 verplicht om deze woningen zelf te gaan bewonen. Deze prijsgrens wordt jaarlijks per 1 juli geïndexeerd. Vanaf 1 juli 2022 is de bovengrens € 487.000. Uit het 3e kwartaalbericht 2022 van het Kadaster blijkt al dat het aandeel aankopen van investeerders in gemeenten met opkoopbescherming meer is afgenomen dan gemeenten waar de Opkoopbescherming niet is ingevoerd.

Fonds Toevoegen Woonruimte  
In 2022 kon gebruik gemaakt worden van het Fonds Toevoegen Woonruimte volgens de gewijzigde nadere regels. In 2022 zijn geen aanvragen gedaan voor het toevoegen van woningen. In 2023 wordt de werking van het fonds geëvalueerd.

Corona
De coronamaatregelen hadden geen gevolgen voor de uitvoering van dit programma.

Studentenhuisvesting
Op basis van de ambities in het coalitieakkoord is in 2022 gestart met een nieuw Actieplan Studentenhuisvesting. Dit is een nadere uitwerking van het Convenant Studentenhuisvesting. Samen met de partners in de stad zijn onderdelen opgenomen in het actieplan die gericht zijn op de beschikbaarheid en betaalbaarheid van (on)zelfstandige studentenwoningen.
In 2022 is de planvoorraad voor studentenhuisvesting gegroeid, met name in de vorm van onzelfstandige eenheden. De planvoorraad studenteneenheden bedraagt momenteel ca. 4.100 woningen (zie MPR). Ongeveer 40% daarvan betreft onzelfstandige wooneenheden. Ten tijde van het Convenant Studentenhuisvesting (2020) lag dit aandeel onder de 10%.

Huisvesting kwetsbare doelgroepen: Duurzame groei met een thuis voor iedereen
In mei/juni kondigde het Rijk aan dat het gebrek aan doorstroming in de asielketen een landelijke crisis was en dat gemeenten versneld statushouders moesten huisvesten. In juli heeft Utrecht besloten tot een versnellingsactie huisvesting statushouders; een unieke maatregel om de gestagneerde uitstroom van statushouders uit asielzoekerscentra en het volle opvangcentrum Ter Apel te versnellen.
Met de versnellingsactie is samen met corporaties, COA, Vluchtelingenwerk en andere partners in 4 weken (in plaats van de geplande 6 weken) huisvestingsvoorrang gegeven aan statushouders. Gekoppeld aan de versnelde huisvesting statushouders is extra impuls gegeven aan de realisatie van tijdelijke woningen voor zowel regulier woningzoekenden als kwetsbare doelgroepen. Door de versnelde huisvesting statushouders is aan de taakstelling statushouders voldaan (342 woningen en 760 personen). Het effect van deze maatregel voor overige doelgroepen is dat er minder woningen beschikbaar kwamen voor uitstromers uit maatschappelijke opvang en beschermd wonen. Van de contingentwoningen voor MO-BW (385 per jaar) is 57% behaald. Middels de extra impuls op de flexwonen wordt in 2023 een inhaalslag gerealiseerd.
De afgesproken opgave huisvesting van jongvolwassenen in een kwetsbare positie (50 woningen) is volledig behaald. Er zijn in het project Goede Buur met SSH 70 kamers/studio’s aangeboden.

Er is een aantal nieuwe gemengd-wonen-projecten opgeleverd in 2022. De Dwergbieslaan is een getransformeerd complex van Portaal voor jongvolwassenen in een kwetsbare positie en gemotiveerde huurders om een goede buur te zijn. In Merwedekanaalzone is het project De Generaal door Mitros verhuurd aan een mix van woningzoekenden die werkzaam zijn in vitale beroepen (d.m.v. beroepsvoorrang) en kwetsbare groepen. Verder zijn er zijn diverse gemengd-wonen-projecten (in tijdelijke vorm) in voorbereiding. Het SpVE voor een gemengd-wonen-concept in het voormalig Pieter Baancentrum is vastgesteld en de gunning door Rijksvastgoedbedrijf is gedaan.

Een (t)huis voor ouderen
Utrecht vergrijst: Het aandeel ouderen in de stad neemt toe en bovendien worden zij steeds ouder. Daardoor neemt ook hun afhankelijkheid van zorg en ondersteuning toe. Ouderen moeten langer thuis blijven wonen als zij afhankelijk zijn van zorg. Er is een extra inspanning nodig om te voorzien in voor ouderen passende en aantrekkelijke woon(zorg)vormen. Deze inspanning kan niet door individuele partijen alleen opgelost worden.
Vanuit dit uitgangspunt is een gezamenlijk gedragen Actieplan ‘Een (t)huis voor ouderen’ opgesteld. De partners in de kopgroep hebben dit Actieplan in maart 2022 bekrachtigd in een intentieovereenkomst.

Versneld toevoegen (tijdelijke) woonruimte
De Taskforce Tijdelijke woningen staat voor de opgave om per jaar 700-1.050 woningen in de periode 2022-2025 te realiseren. De Taskforce is gestart met de volgende 3 locaties: Befu-terrein, Pagelaan en Wetering Zuid. Voor deze locaties zijn bijeenkomsten met bewoners georganiseerd over de vraag op welke wijze tijdelijke woningen gerealiseerd kunnen worden. Om versnelling te kunnen realiseren hebben we aan het Rijk toestemming gevraagd én gekregen om mee te doen aan het experiment in de Crisis- en Herstelwet. In vervolg hierop heeft de raad voor deze drie locaties een algemene verklaring van geen bedenkingen afgegeven. Eind 2022 heeft Utrecht een Regiodeal gesloten met het Rijk, de provincie, corporaties en regiogemeenten. Dit heeft geresulteerd in een bijdrage van 11,5 miljoen aan de projecten Befu-terrein, Wetering Zuid en Tussen de Rails (als vierde locatie). In de Regiodeal hebben we ook afspraken gemaakt over een 'zekerheidsstructuur', waarbij partijen gezamenlijk zorgen voor vervolglocaties met als sluitstuk een Rijksgarantieregeling.
In 2022 was er sprake van een onderbesteding. Het kost meer tijd om de benodigde condities te creëren waaronder locaties gerealiseerd kunnen worden, dan in eerste instantie voorzien. Bijvoorbeeld de totstandkoming van de Regiodeal en de uitbreiding van de algemene verklaring van geen bedenkingen.

Woonwagens
In 2022 is een verdiepingsslag gemaakt op de inventarisatie naar de mogelijkheden voor het toevoegen van een aantal standplaatsen bij bestaande woonwagenlocaties. In 2023 wordt het geactualiseerde woonwagenbeleid als onderdeel opgenomen in de nieuwe Woonzorgvisie. Hierin worden de eventuele mogelijkheden tot uitbreiding van standplaatsen meegenomen.

Corona
De coronamaatregelen hadden geen gevolgen voor de uitvoering van dit programma.

In 2022 is gestart met de evaluatie van de pilot buurtvoorrang 65+ bij twee nieuwbouwcomplexen van Woonin. De ervaring uit deze pilot wordt benut voor het verbeteren van de ondersteuning van ouderen bij een verhuizing naar een geschiktere woning.
Daarnaast is de evaluatie van het experiment 'Bevorderen doorstroming door extra inschrijftijd voor specifieke groepen bewoners van Place2bu' opgestart. Begin 2023 wordt met betrokken partners een kwalitatieve evaluatie gedaan en de conclusies worden meegenomen in een op te stellen Beleidskader doorstroming na tijdelijk wonen.
Daarnaast geeft Utrecht woningzoekenden met een middeninkomen voorrang op middenhuurwoningen en extra voorrang aan huurders binnen deze inkomensgroep die een sociale huurwoning achterlaten.

Corona
De coronamaatregelen hadden geen gevolgen voor de uitvoering van dit programma.