Openbare Ruimte en Groen

We werken aan gezond stedelijk leven in onze stad voor mens en dier. Een groene en klimaatbestendige leefomgeving en een goede kwaliteit van de openbare ruimte zijn daarvoor essentieel. En groen groeit mee met de groei van de stad. Zo krijgen en houden we een omgeving met veel en kwalitatief hoogwaardig groen, groen dichtbij en een hoge biodiversiteit.

Groen tenzij -principe

• Vanuit die visie willen we de stad ontwikkelen vanuit het principe 'Groen, tenzij… '. Groen draagt bij aan klimaatadaptatie, biodiversiteit en gezondheid. Die koers staat in de raadsbrief Strategie voor Groen. We verwijderden waar mogelijk verharding en voegden groen en bomen toe in de openbare ruimte. Dat is ook nodig om de verdichtingsopgave in balans te houden met de groenopgave die we hebben.
  Dat alles vraagt om een 'schaalsprong' voor groen. Versterken van de groenblauwe structuren, het vergroenen van het bebouwde gebied en meer groen rondom de stad, dragen bij aan de schaalsprong. Bij het aanleggen en verbeteren van groen, gaven we in 2022 prioriteit aan de ontwikkeling van groen in de groenarme buurten, buurten met gezondheidsachterstanden en aan de wijken waar we de vergroening kunnen combineren met geplande vervangingsmaatregelen, zoals in de naoorlogse wijken.

• Door de coronamaatregelen werd des te meer duidelijk hoe belangrijk een veilige, toegankelijke en gezonde openbare ruimte is voor de inwoners van Utrecht. Groen op loopafstand dichtbij huis is een absolute noodzaak. We versterkten groenblauwe structuren bijvoorbeeld bij het Rondje Stadseiland, verwijderden verharding en voegden (meer) groen toe in de openbare ruimte. Ook stimuleerden we particulieren om hun eigendom groener te maken. We vierden 900 jaar Utrecht met het toevoegen van 900 bomen, die we weggegeven hebben aan particulieren.

• Investeren in een groene stad kunnen we niet alleen. Wij hebben als stad de goede traditie dat vooral samen met onze bewoners en bedrijven te doen. Zo creëerden we samen met inwoners en bedrijven zogenaamde groene ommetjes en plantten we extra bomen. We legden samen met bewoners 709 geveltuinen aan tijdens een van de georganiseerde geveltuinenburendagen, met behulp van het Initiatievenfonds of met de geveltuinbakfiets die zij konden lenen. Wij ondersteunden ze bij de verschillende activiteiten en projecten met materialen en het ophalen van de tegels. We stimuleerden inwoners en maatschappelijke voorzieningen, zoals kinderdagverblijven of scholen, hun eigendom te vergroenen via de Groene daken-subsidie en de subsidie Watervriendelijk maatschappelijk vastgoed. Er zijn ongeveer 362 subsidieaanvragen ontvangen. Met behulp van de subsidies zijn 698 daken en twee schoolpleinen vergroend. Ook boden we ruimte en ondersteuning aan inwoners en bedrijven die samen openbare stadstuinen en andere groene plekken zelf willen beheren.

Ontwikkelend beheer

• Om de openbare ruimte veilig te kunnen gebruiken en de kwaliteit op peil te houden en te verbeteren, is er veel beheer en onderhoud nodig. In veel naoorlogse wijken raakt de openbare ruimte op leeftijd waardoor onderhoud en vernieuwing noodzakelijk is. Ook zorgt de toenemende druk op de openbare ruimte voor een grotere beheeropgave. 
• Met de Nota Beheer Openbare Ruimte is de beheeropgave en de omvang van het achterstallig onderhoud in beeld gebracht. Met ‘ontwikkelend beheer’ zetten we in op een integrale aanpak, waarbij we opgaven op het gebied van klimaatadaptatie, vergroening, mobiliteit, woningbouw, de energietransitie en digitalisering waar mogelijk meenemen. De komende jaren geven we daar verder invulling aan.
• Het blijft een forse uitdaging om de personele capaciteit op sterkte te brengen. Daarbij zetten we niet alleen in op het aantrekken van nieuw personeel, maar ook op het lerend vermogen voor de systematiek van ontwikkelend beheer. Door de inzet van adviseurs in de hele ruimtelijke keten en de toename van capaciteit, kunnen we doelstellingen en projecten steeds beter op elkaar afstemmen. Dat is in het Meerjaren Investeringsprogramma (MJIP) te zien. Daarnaast hebben we een forse slag gemaakt in het op orde brengen van de basisinformatie en werkprocessen en trainden we ongeveer 100 medewerkers in assetmanagement en ontwikkelend beheer. 

Programma wervengebied

• We hebben uitvoering gegeven aan Programmaplan wervengebied: ‘Werk aan de werf’. Daarbij hebben we schade aan erfgoed hersteld, maatregelen genomen om schade en onveilige situaties te voorkomen, afspraken gemaakt over het beheren van het wervengebied en er zijn stappen gezet om de burenplicht en de maatschappelijke zorgplicht beter in te vullen.

Regie op de ondergrond

• We willen goed regie kunnen voeren op het gebruik van de ondergrond. Daarvoor is de herziene Verordening ondergrond: kabels, leiding kabels en leidingen en boomwortels gemeente Utrecht en Nadere regel vastgesteld. Ook werkten we aan het opstellen van een Visie op de Ondergrond. Daarmee willen we de regie op de ondergrond verder versterken zodat we deze beter kunnen beschermen, benutten, beheren en verbeteren.

Klimaatbestendige stad

• Om ons water- en rioleringssysteem gezond, robuust en toekomstbestendig te houden, vervangen we de komende 30 jaar bijna 500 kilometer aan riolering. Om de stad weerbaar te maken tegen klimaatveranderingen, zetten we groen en ons water- en rioleringssysteem in. We hebben de aanpak uitgewerkt in de Visie Klimaatadaptatie en de Visie Water en Riolering en bijbehorend Programma Water en Riolering 2022-2026.
• Volgens het principe van ontwikkelend beheer gebruiken we de rioolvervanging om een bijdrage te leveren aan andere maatschappelijke opgaven, zoals het klimaatbestendiger en verkeersveiliger maken en het vergroenen van de openbare ruimte.  

Schoon

• We willen dat de openbare ruimte schoon is. We betrekken bewoners, bedrijven en bezoekers hierbij. Snel vervuilende plekken pakken we aan op basis van de Notitie basisaanpak Hotspots Zwerfafval Utrecht.

Afvalinzameling

• Met de aanpak van ‘Het Nieuwe Inzamelen’ willen we door een combinatie van bron- en nascheiding meer grondstoffen gescheiden inzamelen en hergebruiken. Hierdoor ontstaat minder restafval.
• We stimuleren Utrechters om het afval op de juiste wijze aan te bieden, zodat het niet naast de container of elders in de openbare ruimte terechtkomt.

Doelenboom

Bovenstaande tabel geeft een overzicht van het saldo van baten en lasten per prestatiedoelstelling voor het hele programma weer. In dit overzicht zijn de reserves opgenomen.