1.1 Het aandeel van de meest duurzame, gezonde en ruimte-efficiënte vervoermiddelen laten toenemen

We werkten aan alternatieve verbindingen om het centrum heen (ringstructuur) om de binnenstadsas te ontlasten:

• Het functioneel ontwerp voor de U Ned No-Regretmaatregel Fietsroute Om de Noord, vanaf de Amsterdamsestraatweg door het Griftpark naar Utrecht-oost.
• De variantenstudie voor de U Ned No-Regretmaatregel Fietsroute Om de Zuid, onder andere parallel aan de Waterlinieweg.

• De herinrichting van het noordelijke deel van de Catharijnesingel, die eind 2022 bijna gereed was.
• Het voorlopig ontwerp voor de Maliebaan, dat we dit jaar afronden.

• IPVE/FO voor de herinrichting Weerdsingel Oostzijde, die we dit jaar vaststellen.

Wij werkten het afgelopen jaar aan de uitwerking van onder andere de volgende projecten voor een fijnmaziger fietsnetwerk:

• Het ontwerp van de alternatieve fietsverbinding door Rijnsweerd naar het USP die we in 2023 gaan uitvoeren.

• De brug over de Leidsche Rijn bij Den Hommel, inclusief aansluitende route langs de Johan Wagenaerkade.

• Het haalbaarheidsonderzoek naar de Demkabrug (Dom tot Damroute), dat we in Q2 2023 afronden. Tegelijkertijd starten we een dergelijk onderzoek naar de verbinding t.h.v. de Nicolaas Beetsstraat.

• Voor de fietstunnel Boorstraat (Dom tot Damroute) studeerden we op de best haalbare variant. Deze studie ronden we in 2023 af, waarna de planuitwerking start.

• Nieuwe inrichting van de Koningsweg, in Q1 2023 stellen we het startdocument vast.

• Archimedeslaan-Offerhausweg, waarvan we de uitvoering mogelijk al in de loop van 2023 starten.

• Fietsstraat Gageldijk, startdocument in Q1 2023 vast te stellen.
• De herinrichting van de Westerkade is in 2022 grotendeels afgerond.

• De voorbereidingen voor de herinrichting van de Oosterkade zijn getroffen, zodat de uitvoering begin 2023 kan plaatsvinden.

• We hebben onderzoek gedaan naar de verkeerssituatie voor de Zuidpoort. De nieuwe situatie is uitgewerkt, waardoor we dit najaar kunnen starten met de ontwerpfase voor het Ledig Erf, Vondellaan en omgeving.
• We zijn gestart met de planvorming voor de realisatie van de Mytylbrug als nieuwe verbinding over de Kromme Rijn. We streven ernaar om het IPVE/FO in het voorjaar van 2023 aan te bieden ter vaststelling.

Op regionaal niveau werkten we samen met de provincie Utrecht aan diverse doorfietsroutes die Utrecht verbindt met omliggende gemeenten. We hebben gewerkt aan de volgende doorfietsroutes:

• De doorfietsroute Utrecht - Amersfoort via Alexander Numankade, Jan van Galenstraat en Kardinaal de Jongweg waarvan we het IPVE/FO in 2023 vaststellen.
• De herinrichting van de Jutfaseweg als onderdeel van het traject Utrecht - Nieuwegein/IJsselstein, waarvan we verwachten dat de uitvoering in 2023 start.
• Voor de knip in de Catharijnesingel stelden we in 2022 een startdocument op.
• Uitvoeringswerkzaamheden van de doorfietsroute Utrecht – Woerden zijn inmiddels afgerond.
• Uitvoeringswerkzaamheden voor doorfietsroute USP – Veenendaal dat we vóór de zomer van 2023 gaan uitvoeren.
• We zijn gestart met de pilot met speedpedelecs op het fietspad om het fietsgebruik op de lange afstand te stimuleren. Dit zijn onder andere de projecten: Lage Weide-Houten, Utrecht-Hilversum, Van Dom tot Dam.

Voor de voetganger continueerden we de inzet op het creëren van meer ruimte bij herinrichtingsprojecten en inbreidingslocaties, zoals bij de herinrichting van de Amsterdamsestraatweg en het Ledig Erf. Hiermee stimuleren we bewoners vaker te gaan lopen. We werken aan een aanpak voor de voetganger waarin we het voetgangersnetwerk, ontwerp- en inrichtingseisen voor het voetgangersnetwerk op stedelijk en wijkniveau in kaart brengen.

Ten opzichte van de beoogde planning en begroting wijken we af op de volgende projecten:

• Het tempo van de herinrichting van de route langs de Vecht tussen de Rode Brug en de David van Mollembrug is vertraagd. Het herstel van de kademuren vergt meer tijd.
• Voor de herinrichting van Weerdsingel Oostzijde is een verdiepingsslag met omwonenden noodzakelijk.
• De alternatieve fietsverbinding door Rijnsweerd naar het USP: Door overschrijding van het budget heeft de voorbereiding en integrale afweging langer geduurd. In 2023 wordt de verbinding alsnog gerealiseerd.

Corona
De coronamaatregelen hadden geen verstrekkende gevolgen voor de uitvoering van dit programma.

Om het gebruik van openbaar vervoer te bevorderen, hebben we gewerkt aan de volgende projecten en maatregelen:

• Voor het project busbaan Dichterswijk, het laatste deel van het Utrechts hoogwaardig OV-netwerk (HOV) tussen Utrecht Centrum en Leidsche Rijn, zijn we in 2022 gestart met de voorbereidingen voor het vervangen van het brugdek. De realisatie vindt plaats in 2023. Uit meting was namelijk gebleken dat het brugdek van de Nelson Mandelabrug niet lang meegaat. Ook voeren we naar aanleiding van de evaluatie nog enkele maatregelen uit om de verkeersveiligheid op de busbaan en Van Zijweg te verbeteren.
• Voor de busbaan Transwijk hebben we ter hoogte van de Churchilllaan aanvullende maatregelen getroffen naar aanleiding van monitoring van de verkeerssituatie, waaronder met name de verkeersveiligheid.
• Ook verbeteren wij de looproutes naar en de toegankelijkheid van bus- en tramhaltes. Dit doen wij in overleg met belanghebbenden, zoals de Solgu.
• In 2022 is het definitief ontwerp voor de HOV-baan op de Europalaan-Noord afgerond. In het kader van U Ned is het IPvE/FO voor de Europalaan-Zuid afgerond.
• Afronding van het IPVE/FO voor de busmaatregelen op de Kardinaal de Jongweg is vertraagd door capaciteitsproblemen. Het team is nu weer op orde, waardoor we in 2023 het IPVE/FO kunnen afronden. De realisatie is nog steeds voorzien in 2025.

In samenwerking met de provincie Utrecht voerden we een pakket aan maatregelen uit om de doorstroming van het openbaar vervoer op met name de volgende vijf deeltrajecten te verbeteren.

• Majellaknoop en Vredenburg zijn uitgevoerd.

• Waterlinieweg is deels uitgevoerd.
• Zuidpoort wordt nog uitgevoerd n.a.v. de verkeersstudie.
• Het kruispunt aan de Herculeslaan – Laan van Maarschalkerweerd is in tijdelijke vormgeving uitgevoerd.

Ten opzichte van de beoogde planning en begroting zien we naar aanleiding van het bovenstaande dat de planvoorbereiding in enkele gevallen meer tijd kost, maar dat realisatie naar verwachting nog steeds binnen budget en einddatum plaatsvindt.

Corona
De coronamaatregelen hadden geen gevolgen voor de uitvoering van dit programma.

We werken aan de volgende projecten en maatregelen, waarmee we doorgaand autoverkeer naar de rand van de stad verplaatsen:

• Voor het project Noordelijke Randweg hebben wij samen met de Provincie Utrecht en het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat  (I&W) in BO MIRT van begin november afgesproken om de gereserveerde middelen voor de NRU vast te houden bij het BO MIRT van 2023. Op basis van de inzichten over de ontwikkeling van Overvecht en de Ring Utrecht, besluiten we over de wijze waarop we het project vervolgen. In de periode tot aan BO MIRT 2023 werkt de Gemeente met de Provincie en het Rijk aan de ingrediënten om tot een afgewogen besluitvorming te komen.

Ook is in 2022 gewerkt aan een aantal verbetermaatregelen op het gebied van oversteekbaarheid en geluid, die eventueel samen met het groot onderhoud uitgevoerd zouden kunnen worden. Hoewel een eerste selectie van mogelijke maatregelen was gemaakt, willen we pas op de plaats maken en de maatregelen nader toetsen.

• De start van de renovatie van de Galecopperbrug vond medio 2022 plaats.
• Ook werkten wij samen met de Provincie aan een alternatief voor de verbreding van de A27 bij Amelisweerd.

• Voor de Westelijke Stadsboulevard zijn we medio 2022 volgens planning gestart met de uitvoering van deelgebied 1 t/m 3.
• Voor de herinrichting van de Socrateslaan hebben we een definitief ontwerp gemaakt. We starten in het tweede kwartaal van 2023 met de uitvoering.
• Voor het kruispunt Kaatstraat/Oudenoord (onderdeel van As Votulast) hebben we het voorlopig ontwerp in combinatie met het uitvoeringsontwerp en de aanbesteding afgerond. In het eerste kwartaal van 2023 starten we met de uitvoering in plaats van het laatste kwartaal van 2022, vanwege capaciteitsproblemen.
• Voor de Kanaalstraat hebben we de aanbestedingsprocedure doorlopen en afgerond. We zijn volgens planning gestart met de uitvoering.
• Voor de Amsterdamsestraatweg is in het eerste kwartaal van 2022 vastgesteld volgens planning. Daarna hebben we gewerkt aan het Voorlopig ontwerp en deze voor vrijgave bij het College voorgelegd. In 2023 laten we het Voorlopig ontwerp definitief vaststellen.

Ten opzichte van de beoogde planning en begroting zien we dat de projecten grotendeels volgens planning verlopen en binnen budget blijven. Uitzondering hierop is met name de herinrichting van het kruispunt Oudenoord – Kaatstraat, waarvoor realisatie in 2023 start in plaats van in 2022.

Corona
De coronamaatregelen hadden geen gevolgen voor de uitvoering van dit programma.

Utrecht kiest voor gezonde lucht
Het versneld verder verbeteren van de luchtkwaliteit, op weg naar het behalen van de WHO-advieswaarden, is het uitgangspunt voor ons beleid. Dit doen we door voortdurend de emissies van vervuilende stoffen te verminderen voor de gezondheid van onze inwoners, ondernemers en bezoekers. Daarom voerden we in 2022 de maatregelen uit het uitvoeringsprogramma ‘Utrecht kiest voor gezonde lucht’ verder uit.

De milieuzone voor vrachtauto’s scherpten we in januari 2022 verder aan naar emissieklasse zes, ook autobussen vallen voortaan onder dit regiem. Een voorstel voor het verbreden van de milieuzone naar de snelwegring is niet uitgewerkt: De voorwaarde daarvoor was dat we in 2030 niet zouden voldoen aan de WHO-advieswaarden-2005. In het coalitieakkoord is bepaald dat de ambitie verzwaard wordt: we gaan streven naar de nieuwe WHO-advieswaarden-2021. Er is een begin gemaakt met een nieuwe beleidsvisie. Hierop volgt een maatregelenpakket, waarvoor we in ieder geval verbreding van de milieuzone en een nieuwe sloopsubsidieregeling onderzoeken.

In 2022 hebben we juridisch onderzocht hoe het verbieden van mobiele (bouw)werktuigen met Faseklasse IIIb en lager in het Omgevingsplan geregeld kan worden. In ons moederbestek hebben we deze eis al opgenomen. We werkten samen met de bouwsector om het onnodig stationair draaien van werktuigen terug te dringen.

Tijdens het stookseizoen (eerste en laatste kwartaal) voerden we de voorlichtingscampagne ‘Utrechtse Stookstandaard’ uit. In februari boden we daarnaast een onlinestooktraining aan, in samenwerking met de Veiligheidsregio Utrecht en de Nederlandse Haarden- en Kachelbranche. Begin 2022 was de tweede ronde van onze voorlichtingscampagne over de ‘De Utrechtse Stookstandaard’. De bijbehorende webpagina, www.utrecht.nl/houtstook, werd goed bezocht. Daarnaast boden we subsidies voor het verwijderen of onbruikbaar maken van rookkanalen en het vervangen van kachels of haarden door moderne, Ecodesign kachels. In de tweede tranche van de regeling wordt vervanging niet meer gesubsidieerd. Het luchtmaatregelenpakket zit financieel in het Programma Bereikbaarheid. Daarom wordt dit gerapporteerd binnen dit programma. Het luchtpakket wordt vanaf de volgende Programmabegroting opgenomen in het nieuwe programma 'Gezonde duurzame stad'.

Automobilisten konden gratis zorgen voor de juiste bandenspanning met behulp van de drie slimme bandenpompen nabij de afvalscheidingsstations. Deze zijn geleased tot en met 2025.

De resultaten van de maatregel ‘snorfiets naar de rijbaan’ zijn gemonitord en geëvalueerd in de 1-meting. Een opvallende uitkomst is dat minder snorfietsers zich aan de maatregel houden dan vooraf gedacht. Onze inzet was om met een gerichte communicatiecampagne, duidelijke bebording, inzet van snorfietscoaches en handhavingsacties een eerste aanzet te geven tot het gewenste gedrag van snorfietsers. Helaas constateren we dat dit onvoldoende is gelukt. We willen de naleving verbeteren. Daarom hebben we voorbereidingen getroffen voor een pilot om gedurende één jaar met behulp van een mobiele camera te handhaven.

Emissieloos vervoer
We plaatsten datagestuurde oplaadinfrastructuur bij. Dat wil zeggen op basis van de bezetting van de bestaande laadpalen. Met het perspectief van een zero-emissiezone vanaf 2025 gaat de logistieke sector meer verschonen. Ook de laadvraag van de taxidoelgroep stijgt de komende jaren.
Bij de realisatie van de laadinfrastructuur hielden we rekening met de behoefte aan laden voor deze doelgroepen. In 2022 troffen we de voorbereidingen voor het plaatsen van de eerste snelladers op winkellocaties en bij sportvoorzieningen. In totaal ging het om negentien locaties met circa veertig snelladers. We plaatsen meer snelladers als de vraag toeneemt.
Daarnaast begonnen we met het maken van een nieuw Uitvoeringsprogramma Emissieloos Vervoer, waarin we ons beleid, en de ambities uit het coalitieakkoord (verder investeren in emissieloos vervoer, waarbij de uitrol van laadinfrastructuur gelijke tred houdt met de groei van het emissieloze wagenpark in de stad), uitwerken in projecten. We kondigden in het coalitieakkoord tevens aan de mogelijkheden te gaan onderzoeken om de uitstoot van mobiele werktuigen, boten, brommers en pleziervaart (verder) te verminderen.

Corona
De coronamaatregelen hadden geen gevolgen voor de uitvoering van dit programma.

Goederenhubs en Stads Distributie Centra’s (SDC’s) leveren een essentiële bijdrage aan efficiënter (en duurzamer) goederenvervoer. In de aanpak Goederenvervoer 2021-2022 richten we ons concreet op beter gebruik en uitbreiding van deze voorzieningen. In 2022 hebben we aan de volgende projecten gewerkt:

Actief stimuleren en sturen van het gebruik van goederenhubs

• We hebben een nieuwe subsidieregeling ontwikkeld ’efficiënt en duurzaam Goederenvervoer gemeente Utrecht’ voor ondernemers in twee pilotgebieden. Via de subsidieregeling geven we een vergoeding/subsidie aan ondernemers per bespaarde ritkilometer bij gebruik van een goederenhub of SDC.
• We hebben een logistiek makelaar aangenomen om bedrijven in de pilotgebieden van de subsidie te helpen om zich te laten beleveren via een hub. De logistiek makelaar helpt de ontvanger van goederen door de transitie uit handen te nemen. Onder andere door middel van de subsidie.
• We hebben een ‘Aanpak Bouwlogistiek’ ontwikkeld die we in 2023 gaan vaststellen en uitvoeren. Daarin verplichten we binnen onze mogelijkheden de ontwikkelaars/aannemers om bij (complexe) bouwopgaves het aantal ritkilometers van goederen en personeel naar de bouwplaats te beperken. Het gebruik van een bouwhub en parkeerhub voor bouwpersoneel aan de rand van de stad krijgt hierdoor een boost en het aantal ritkilometers over de weg in de stad neemt af.
• We hebben een pilot ‘Logistiek over Water’ uitgevoerd. Deze pilot was succesvol en heeft geleid tot de afname van 300 autobewegingen en bijna 5000 kg CO2. Na de pilot hebben nog eens 6 projecten in de binnenstad gebruikgemaakt van deze boot.
• We hebben een intentieovereenkomst opgesteld om vervoer over water te stimuleren. Deze overeenkomst is door 5 overheden en 50 bedrijven getekend.
• We hebben in de Visie Stadswater het gebruik en stimuleren van vervoer over water opgenomen. Onder andere het behoud van de watergebonden hubs en de realisatie van stadshaltes.
• We zijn het Logistiek Platform Utrecht begonnen samen met de provincie Utrecht, Hogeschool Utrecht en de gemeente Amersfoort. Gezamenlijk hebben wij in april 2022 een netwerkbijeenkomst georganiseerd voor en met bedrijven en kennisinstellingen.
• We hebben de wijkhub met het inpandig laden en lossen van goederenvoertuigen op laten nemen in het stedenbouwkundig plan van Beurskwartier.

Actief faciliteren van de realisatie van goederenhubs en voorzieningen
We zijn de pilot ‘Pakketbuurtdepots’ gestart in samenwerking met MyPup. In 2022 zijn de eerste punten geopend, één in de Dichterswijk en één bij station Vaartsche Rijn. Bij deze pilot doen we onderzoek naar de reductie van ritten, kilometers, verminderen overlast en vergroten van de verkeersveiligheid.
In 2021 hebben we een dashboard ontwikkeld en deze in 2022 geüpdatet. Het dashboard is gebruikt als input voor het schrijven van het nieuwe Uitvoeringsprogramma Goederenvervoer 2023-2026, dat we in Q2 van 2023 gaan vaststellen en geeft inzicht in de voortgang van het beleid.

Corona
De coronamaatregelen hadden geen gevolgen voor de uitvoering van dit programma.