1.2 Een gezond, robuust en toekomstbestendig water- en rioleringssysteem voor iedereen

Beleidsontwikkeling en subsidies

• Onze doelstellingen voor het water- en rioleringssysteem in Utrecht zijn geactualiseerd en aangevuld met klimaatadaptatiedoelstellingen. De doelstellingen zijn vastgelegd in de Visie Water en Riolering Utrecht, inclusief bijbehorend Programma Water en Riolering 2022-2026 en de Visie Klimaatadaptatie Utrecht. Beide zijn 3 februari 2022 vastgesteld door de gemeenteraad.

• We stimuleerden het vergroenen en vasthouden van hemelwater bij andere ingrepen in de openbare ruimte door een financiële bijdrage vanuit de rioolheffing via de Bijdrageregeling Niet-rioleringsprojecten. Ook stimuleerden we eigenaren een bijdrage te leveren aan het vasthouden van hemelwater via bewustwording en facilitering (Waterproof030), de bestaande subsidieregeling Groene Daken en de nieuwe subsidieregeling Watervriendelijk Maatschappelijk Vastgoed. Deze nieuwe regeling hebben we in 2022 vastgesteld en is hetzelfde jaar nog door twee scholen ingezet om hun schoolpleinen te vergroenen.

Vervangen en verbeteren riolering

• In totaal hebben we 4,3 kilometer riolering vervangen. Dit is minder dan de beoogde 6,2 kilometer, omdat we hebben gekozen voor een integrale aanpak bij een aantal projecten. Een integrale aanpak sluit aan bij het principe van ontwikkelend beheer, maar vraagt meer voorbereidingstijd, omdat we in één project meer opgaven willen combineren zoals in Kanaleneiland Noord en de Maliebaan. Dit vergt een intensievere afstemming en leidt in sommige gevallen ook tot een onder- en bovengronds herontwerp van de openbare ruimte in plaats van een een-op-een-vervanging van de bestaande riolering.
• Daarnaast hebben we twee rioolgemalen gerenoveerd en in twee straten mini-rioolgemalen vervangen.

Aanpak locaties met urgent risico op wateroverlast

• Er is verder gewerkt aan de definitieve inrichting van de Zeeheldenbuurt. Het rioolwerk was al uitgevoerd.
• De aanpak van de wateroverlastlocatie op de Amsterdamsestraatweg combineren we met de herinrichting.
• De grondwateroverlastlocatie in de Cremerstraat is aangepakt door de aanleg van verticale drainage. De overlast is hiermee opgelost.

Afkoppelen en vergroenen verhard oppervlak

• Dit jaar lukte het om 10,9 hectare af te koppelen, waarmee de doelstelling van 11,2 niet helemaal is gerealiseerd. Wel is er 2,8 hectare meer afgekoppeld dan in 2021.
  We wilden van de 10,9 hectare, 6,2 hectare afkoppelen via onze eigen rioolvervangingsprojecten. Dit is met 6,6 hectare wel gelukt. Daarnaast wilden we via de bijdrageregeling Niet-rioleringsprojecten, Waterproof030, bouwplantoetsing en de subsidieregelingen 5 hectare afkoppelen. Hiervan is 4,3 hectare gerealiseerd.
  Van de 10,9 hectare is 2,6 hectare vergroend, waarvan 1,3 hectare dakoppervlak door particulieren met ondersteuning van de subsidieregeling Groene Daken.
  Er zijn ongeveer 360 subsidieaanvragen ontvangen, die gezamenlijk goed waren voor het vergroenen van 698 daken. Er is dit jaar minder gebruikgemaakt van de groene-dakensubsidie dan in 2021. Het vergroende dakoppervlak is met 1,3 hectare 0,9 hectare lager dan vorig jaar. Dit is ook de reden dat we de doelstelling niet helemaal hebben gerealiseerd.

• Met onze bijdrageregeling Niet-rioleringsprojecten hebben we een bijdrage geleverd aan herinrichting bij 7 projecten, waaronder het schoolplein van de Maaspleinschool en het Maria Majorplein. Daarnaast zijn de schoolpleinen van de Spits en de Johan de Wittschool vergroend met behulp van de subsidie Watervriendelijk Maatschappelijk Vastgoed.

• Onze aanpak Waterproof030 en Operatie Steenbreek was succesvol. Zo hebben we met de tegelophaalservice 46.419 tegels opgehaald. Dit leverde ongeveer 2.028 m2 vergroende openbare ruimte op. Dat is bijna 1,5 keer zo veel opgehaalde tegels als in 2021.
  Er zijn 709 nieuwe geveltuinen aangelegd. Dit leverde ongeveer 1.291 m2 vergroende openbare ruimte op.

Corona
De coronamaatregelen hadden geen gevolgen voor de uitvoering van dit programma.

Investeringen

• Alle 13 geprogrammeerde projecten zijn gestart. Zeven zijn afgerond, zoals het verbeteren van de waterhuishouding in park Nijevelt. Zes projecten zijn vertraagd, met name door een langere voorbereiding, zoals het vergroten van de watergang Meentpark-Kloosterpark.
• Ook hebben we dit jaar de vertraagde projecten uit 2021 afgerond, zoals het baggeren van de Werkspoorhaven bij de Werkspoorkathedraal. Hierdoor wordt het een aantrekkelijke en veilige plek om te verblijven.

Onderhoud

• We hebben conform planning ongeveer 35.000 m3 bagger verwijderd uit de watergangen die bij ons in beheer en onderhoud zijn. Deze watergangen zijn daarmee naar verwachting weer minimaal acht jaar op diepte. Het baggeren heeft een positief effect op de doorstroming en de waterkwaliteit van de watergang.
• Het maaien van de 250 kilometer aan watergangen is conform planning uitgevoerd. Het maaien is nodig voor het op peil houden van de aan- en afvoer van water om problemen, bijvoorbeeld wateroverlast bij hevige neerslag of bij droogte, te voorkomen.

Samenwerking met waterschap HDSR

• In 2021 is op 103 locaties de waterkwaliteit beoordeeld met een ecoscan. De resultaten kwamen in 2022 beschikbaar en vormen samen met de nieuwe waterkwaliteitsambitie de basis voor het opstellen van een maatregelenpakket. Dit maatregelenpakket is in 2023 gereed.
  
• In de samenwerkingsovereenkomst “Impulsregeling Water in de Leefomgeving 2022” met waterschap Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden (HDSR) hebben we afspraken gemaakt om samen te werken aan het verbeteren van het water in de leefomgeving. Het waterschap geeft een financiële impuls van 0,275 miljoen euro aan gemeentelijke maatregelen die zorgen voor een verbetering van waterkwaliteit, ecologie, voorkomen van wateroverlast, droogte en/of hitte en de beleving van water. Dit jaar is 60% van de maatregelen die vallen onder de impulsregeling uitgevoerd. De overige maatregelen zijn opgestart, maar hebben vertraging opgelopen, grotendeels als gevolg van langere voorbereiding.

Beheer en planvorming

• Samen met HDSR hebben we aangescherpte ambities voor de kwaliteit van het oppervlaktewater uitgewerkt. Deze zijn opgenomen in de Visie Water en Riolering Utrecht. We hebben onderzoek uitgevoerd om te bepalen welke maatregelen nodig zijn om de waterkwaliteitsambities te realiseren.
  In 2023 komen we hierop bij u terug.

Corona
De coronamaatregelen hadden geen gevolgen voor de uitvoering van dit programma.