Met het adviesrapport van de commissie Comvalius (Cultuurnota 2021-2024) als uitgangspunt, zijn wij voortdurend op zoek geweest naar mogelijkheden om makers en organisaties in alle kunstdisciplines te ondersteunen op een manier die het beste past. Zo veel mogelijk genres en mengvormen daartussen moeten vertegenwoordigd zijn in het culturele bestel van Utrecht. We hebben hiervoor onder meer aan de volgende punten gewerkt:
- Landelijke iconen, buurtinitiatieven, vernieuwende festivals en een stevige infrastructuur van podia maken allemaal onderdeel uit van de Cultuurnota 2021-2024 . In totaal geven we vierjarige subsidie aan 61 instellingen, waaronder 11 nieuwkomers. Samen zorgen deze culturele organisaties voor een kleurrijk, veelzijdig en kwalitatief hoogstaand cultuuraanbod, waarbij er voor iedereen wat te genieten, te beleven of te doen is. Alle kunstdisciplines zijn vertegenwoordigd: van muziek tot literatuur en van film tot beeldende kunst.
- Het tweede jaar van de Cultuurnota is het jaar dat traditioneel de visitatie plaatsvindt. Er is in plaats van een visitatie op instellingsniveau een cultuurverkenning opgestart. Doel is een tussentijdse verkenning van de huidige cultuurnotaperiode, de veerkracht en flexibiliteit van de sector in kaart te brengen, te analyseren waar de zwaktes zitten en input te verzamelen over de voortgang van de sector. Naast deze cultuurverkenning hebben in 2022 ook voortgangsgesprekken plaatsgevonden met alle meerjarig gesubsidieerde instellingen. Deze gesprekken waren niet bedoeld om presentaties te monitoren, maar om te kijken hoe het met de organisatie gaat.
- In de tweede helft van 2022 vond de aanvraagprocedure voor de Tweejarige regeling 2023-2024 plaats. Met ondersteuning vanuit deze regeling kunnen 13 organisaties hun plannen verder ontwikkelen en doorgroeien in hun vakgebied op veelzijdige terreinen: van hiphop tot figurentheater en van experimentele muziek tot woordkunst.
- Fair practice bleef ook dit jaar een belangrijk thema waarop we onze culturele instellingen scherp houden en de juiste ondersteuning blijven bieden. In overleg met de sector en met relevante partijen, zoals Kunsten '92 en Platform Arbeidsmarkt Culturele en Creatieve Toekomst (ACCT), hebben we een aantal dialoogsessies in de stad gefaciliteerd. Eerder is er een nulmeting geweest onder Cultuurnota-instellingen over het beter kunnen monitoren en toetsen van de code. Fair practice is ook een belangrijk thema geweest tijdens bovengenoemde cultuurverkenning.
Om kunstenaars en culturele organisaties in Utrecht artistiek, fysiek en financieel de ruimte te geven om zichzelf én de stad cultureel verder te ontwikkelen, hebben we gewerkt aan de volgende punten:
- De ontwikkeling van De Machinerie , een nieuwe plek voor film- en beeldcultuur in Central Studios, is stopgezet. Hiertoe hebben de betrokken partijen (FOTODOK, Nederlands Film Festival, Hoogt on Tour, stichting De Machinerie, Erfgoed Werkspoor Utrecht (EWU) en de gemeente Utrecht) na een zorgvuldige afweging van de status van het project in de huidige, economische zware tijden gezamenlijk besloten. De wereldwijde ontwikkelingen, zoals twee jaar coronamaatregelen en extreme prijsstijgingen, hebben de realisatie binnen de kaders zoals gesteld in het raadsbesluit onhaalbaar gemaakt.
- Op basis van de Uitvoeringsnota Culturele en Creatieve Huisvesting zijn we ons blijven inzetten om ruimte voor makers te creëren in de gehele stad. Er ligt een opgave om de komende jaren 80.000 m2 toe te voegen. In 2022 is er nieuwe ruimte gerealiseerd bij het Hof van Cartesius, is er uitbreiding van ruimte bij de Nijverheid en Havenloods, zijn er nieuwe locaties van de Stadstuinen geopend, heeft de Plaatsmaker panden gevonden in Overvecht en Lage Weide die in 2023 worden ingevuld met creatieve bedrijvigheid. Helaas zijn er ook plekken opgeheven, zoals de Jutfaseweg en de eerste Stadstuin in Merwede. In 2022 heeft Bureau Buiten een nieuw onderzoek opgeleverd over de betaalbaarheid van de ruimte voor makers, op basis van de in de nota opgenomen indicatie over diverse categorieën van betaalbaarheid.
- De aanbesteding voor het cultuurcluster Berlijnplein is afgerond. Er is een consortium geselecteerd dat het cultuurcluster gaat ontwerpen, bouwen en onderhouden. Het voorlopig ontwerp is eind 2022 gepresenteerd. Parallel hieraan ontwikkelt het publieksprogramma op Berlijnplein zich verder met een nieuw programma van RAUM, voorstellingen van Nieuw Utrechts Toneel en van de dansgroepen, die zich in de aanloop naar de realisatie van het cultuurcluster gevestigd hebben in de tijdelijke gebouwen op het plein.
- We zijn ons blijven inzetten voor het letterlijk zichtbaar maken van kunst in de stad, zodat dit tot (toevallige) ontmoetingen en nieuwe inzichten leidt. Op basis van de Uitvoeringsnota Kunst in de Openbare Ruimte werken we aan een breed en divers aanbod van kunst in de openbare ruimte, een goede spreiding van kunst in de stad, participatie van bewoners en versterking van het kunstklimaat. Ook werken we aan ruimte voor kunst in de openbare ruimte van ontwikkelgebieden. In 2022 zijn we gestart met het meerjarige kunstprogramma Gemene Grond voor de transitiegebieden Westplein, Beurskwartier en Merwede. Bij nieuwbouw of verbouwingen van openbare gebouwen, zoals scholen, parkeergarages of buurtcentra, reserveren we 1,5% van de kale bouwsom voor kunst. In samenspraak met de betrokkenen worden daarmee kunstprojecten gerealiseerd, afgestemd op de situatie. We nemen zelf het initiatief tot kunstopdrachten, zoals de kunstwerken rond de Herinneringsbomen in het kader van U900, maar vaak reageren we ook op initiatieven uit de stad, zoals het monument voor verzetsvrouw Truus van Lier, het slavernijmonument en kunstwerk gastarbeiders. Andere projecten die in 2022 zijn gerealiseerd zijn de muurschilderingen in het kader van City Canvas, de renovatie van het kunstwerk Herderplein en het kunstwerk Dichter bij de Boom in voedselbos Rijnvliet.
Corona
We hebben gewerkt aan een duurzaam herstel van culturele sector na corona en zorgden ervoor dat de inzet, middelen en initiatieven naar aanleiding van de coronamaatregelen niet verloren zijn gegaan. Een aantal onderdelen van het in 2021 gepresenteerde herstel- en innovatiepakket voor de culturele sector is doorgetrokken in 2022, zoals de programmeringsgelden en het budget voor opdrachten aan Utrechtse kunstenaars en initiatieven. We hebben hierin zo veel mogelijk geprobeerd aan te sluiten op de actuele behoeften in de sector. Een uitgebreide toelichting is te vinden in de bijlage rapportage op de coronapakketten ‘Pakket 1 Essentiële voorzieningen'.